ਸਿਆਸੀ ਸ਼ਤਰੰਜ
17 ਨਵੰਬਰ ਦਾ ਸੰਪਾਦਕੀ ‘ਕਮਜ਼ੋਰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ’ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਸ਼ਤਰੰਜ ਵਿਚ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਦੇ ਫਸਣ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਐੱਨਡੀਏ ਨੇ ਬੇਸ਼ੱਕ ਮਿਲ ਕੇ ਚੋਣਾਂ ਲੜੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਲੋਕ ਜਨਸ਼ਕਤੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਜੇਡੀ (ਯੂ) ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਕੇ ਉਸ ਦੀ ਪੁਜ਼ੀਸ਼ਨ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਅਤੇ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਘੱਟਗਿਣਤੀ ਵਾਲੇ ਜੇਡੀ (ਯੂ) ਦੇ ਮੁਖੀ ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ਬਿਹਾਰ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਲੇਕਿਨ ਉਸ ਉੱਤੇ ਸ਼ਿਕੰਜੇ ਵਾਸਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ 2 ਉਪ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਜਾਪਦਾ ਹੈ, ਭਾਜਪਾ ਬਿਹਾਰ ਵਿਚ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦੋਹਰਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਨਹੀਂ, ਇਸੇ ਸਿਆਸਤ ਹੇਠ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿਚ ਪੀਡੀਪੀ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ ਸੀ।
ਸ਼ਾਮ ਲਾਲ ਕੌਸ਼ਲ, ਰੋਹਤਕ (ਹਰਿਆਣਾ)
ਅੰਨਦਾਤਾ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਰਵੱਈਆ
17 ਨਵੰਬਰ ਦਾ ਸੰਪਾਦਕੀ ‘ਸੋਚਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ’ ਕਿਸਾਨੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਖ਼ੁਲਾਸਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸੀ। ਲੰਮੇ ਚਿਰ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨੀ ਮੰਗਾਂ ਲਈ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅੱਗੇ ਧਰਨਾ-ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਅੰਨਦਾਤਾ ਨਾਲ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਖ਼ਤੀ ਵਾਲਾ ਰਵੱਈਆ ਨਿੰਦਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਉਂਜ ਅਨਾਜ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨਾਲ ਅਜਿਹੀ ਟੱਕਰ ਮਹਿੰਗੀ ਵੀ ਪੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ’ਤੇ ਸੋਚ-ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 14 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰੀਤਮਾ ਦੋਮੇਲ ਦਾ ਮਿਡਲ ‘ਆਪੋ-ਆਪਣੀ ਸੋਚ’ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਸੀ। ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਹੱਥਾਂ ਦੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ ਵਾਂਗ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਉੱਚੀ-ਨੀਵੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹੱਕ ਦੀ ਕਮਾਈ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਉੱਚੀ ਸੋਚ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਘੱਟ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਨੀਵੀਂ ਸੋਚ ਵਾਲੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਈਰਖਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਚੰਗੀ ਸੋਚ ਵਾਲੇ, ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਰਾਹ ’ਤੇ ਲੈ ਤੁਰਦੇ ਹਨ।
ਅਨਿਲ ਕੌਸ਼ਿਕ, ਪਿੰਡ ਕਿਉੜਕ (ਕੈਥਲ, ਹਰਿਆਣਾ)
ਅਮੀਰ-ਗ਼ਰੀਬ ਦਾ ਪਾੜਾ
17 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਖ਼ਬਰਨਾਮਾ ਪੰਨੇ 5 ’ਤੇ ਖ਼ਬਰ ਛਪੀ ਹੈ-‘ਭਾਰਤ ’ਚ ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਜਾਤ ਆਧਾਰਿਤ ਸਿਆਸਤ ਦਾ ਬੋਲਬਾਲਾ: ਓਬਾਮਾ’। ਇਹ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਹਸਤੀਆਂ ਦਾ ਭਾਰਤ ਬਾਰੇ ਮੁਲੰਕਣ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਰਾਕ ਓਬਾਮਾ ਆਪਣੀ ਨਵੀਂ ਛਪੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਏ ਪ੍ਰੌਮਿਸਡ ਲੈਂਡ’ ਵਿਚ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਗੰਦਗੀ ਅਤੇ ਝੁੱਗੀਆਂ ਝੌਂਪੜੀਆਂ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਵੱਡੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਸ਼ਾਹੀ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਮੀਰ ਗ਼ਰੀਬ ਦੇ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ’ਚ ਏਡਾ ਪਾੜਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸਾਡੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦਾ ਕੋਈ ਯਤਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਗੋਂ ਨਵੇਂ ਖੇਤੀ ਕਾਨੂੰਨ ਨਾਲ ਇਸ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਨਾਲ ਕਾਰੋਬਾਰੀ, ਅਰਥਾਤ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਘਰਾਣੇ ਹੋਰ ਅਮੀਰ ਹੋ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਮੱਧ ਵਰਗ ਤਿਲਕ ਕੇ ਗ਼ਰੀਬੀ ਦੀ ਖਾਈ ਵਿਚ ਡਿੱਗ ਪਵੇਗਾ। ਓਬਾਮਾ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵਿਚ ਜਿੱਥੇ ਆਪਣੇ ਆਰਥਿਕ ਸੁਧਾਰਾਂ ਨਾਲ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗ਼ਰੀਬੀ ਰੇਖਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ, ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸਰਕਾਰ ਆਪਣੇ ਨਵੇਂ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਨਾਲ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗ਼ਰੀਬੀ ਰੂਪੀ ਖੂਹ ਵਿਚ ਧੱਕਾ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਫਕੀਰ ਸਿੰਘ, ਦਸੂਹਾ
ਬੇਵੱਸ ਨਿਆਂ ਪਾਲਿਕਾ
17 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਸਫ਼ਾ ਪੰਜ ’ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਖ਼ਬਰ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਦਾਗ਼ੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਲੜਨ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਤੋਂ ਨਾਂਹ ਕਰਨਾ ਨਿਆਂ ਪਾਲਿਕਾ ਦੀ ਬੇਵੱਸੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਨਿਆਂ ਪਾਲਿਕਾ ਨੇ ਸਿਆਸਤ ਦੇ ਅਪਰਾਧੀਕਰਨ/ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਦੇ ਸਿਆਸੀਕਰਨ ਸਾਹਮਣੇ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਚੁਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਅਕਸ ਸਾਫ਼ ਸੁਥਰਾ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕਾਰਜ ਪਾਲਿਕਾ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਪਾਲਿਕਾ ਦੇ ਸਾਫ਼ ਸੁਥਰੇ ਅਕਸ ਦੀ ਉਮੀਦ ਮ੍ਰਿਗਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਹੀ ਹੈ।
ਕਮਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬੁਜਰਗ (ਲੁਧਿਆਣਾ)
ਮਿਡਲ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਸੰਘਰਸ਼
12 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਅੰਕ ਵਿਚ ਪਾਲੀ ਰਾਮ ਬਾਂਸਲ ਦਾ ਮਿਡਲ ‘ਤੇ ਫੇਰ ਉਹ ਭੱਜ ਗਿਆ…’ ਪੜ੍ਹਿਆ। ਲੇਖਕ ਨੇ ਠੀਕ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ, ਲੋਕ ਰੋਹ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਲਈ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਰਬੇ ਵਰਤਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮਿਡਲ ਦੀ ਸਾਰਥਿਕਤਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਮਿਡਲ ਵਿਚਲੇ ਡੀਐੱਸਪੀ ਵਾਲਾ ਕਿਰਦਾਰ ਹੁਣ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨਿਭਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇੰਨੇ ਦਿਨ ਬੀਤਣ ’ਤੇ ਵੀ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਅੜੀ ਹੋਈ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਜੋਸ਼ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਕਿਸਾਨੀ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ। ਹੁਣ ਹਰ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਫਰਜ਼ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹੇ। ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਲਈ ਹੋਂਦ ਦੀ ਲੜਾਈ ਹੈ।
ਕੰਵਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕੁਟੀ, ਬਠਿੰਡਾ