ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਭਾਵਨਾ
26 ਮਾਰਚ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਪੰਨੇ ’ਤੇ ਅਵਿਜੀਤ ਪਾਠਕ ਦਾ ਲੇਖ ‘ਜਾਨਦਾਰ ਜਨਤਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ’ ਪੜ੍ਹਿਆ। ਲੇਖਕ ਅਹਿਮ ਸਵਾਲ ਜਨਤਕ ਕਰਦਾ ਹੈ : ਸਾਡੇ ਉਪ-ਕੁਲਪਤੀਆਂ ਨੂੰ ਕੌਣ ਪੜ੍ਹਾਵੇ? ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਾ ਹੀ ਉਪ-ਕੁਲਪਤੀ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਿਆਸੀ ਮੋਹਰਿਆਂ ਅਤੇ ਚਾਪਲੂਸੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਉਪ-ਕੁਲਪਤੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਪਣਾ ਕੋਈ ਬੌਧਿਕ ਨਜ਼ਰੀਆ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਨੇ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਸੁਚੇਤ ਵਿਦਿਆਰਥੀ, ਖੋਜਾਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਸਾਡੀਆਂ ਸੰਸਾਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕੁਝ ਕਰਨਾ ਪੈਣਾ ਹੈ।
ਜਗਰੂਪ ਸਿੰਘ ਉੱਭਾਵਾਲ (ਸੰਗਰੂਰ)
ਪਸ਼ੂ-ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ
2 ਅਪਰੈਲ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਪੰਨੇ ’ਤੇ ਪ੍ਰੀਤਮਾ ਦੋਮੇਲ ਦਾ ਮਿਡਲ ‘ਬੇਜ਼ਬਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਬਾਤਾਂ’ ਰਾਹੀਂ ਮਨੁੱਖ ਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਮਿਹਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਉਸ ਦੀ ਸਮਝ-ਬੂਝ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਪੱਖ ਬਿਆਨ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਨਾਲ ਹੀ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਅਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਤੇ ਪਸ਼ੂ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਓ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਡਾ. ਗਗਨਦੀਪ ਸਿੰਘ, ਸੰਗਰੂਰ
(2)
ਪ੍ਰੀਤਮਾ ਦੋਮੇਲ ਨੇ ਮਿਡਲ ‘ਬੇਜ਼ਬਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਬਾਤਾਂ’ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਉੱਤਮ ਜੂਨ ਵਾਲੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਕਮਾ ਕੇ ਟੱਬਰ ਪਾਲ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਦੇਸ਼ ਵਿਦੇਸ਼ ਘੁੰਮਦੇ ਹਨ ਤੇ ਬੋਲ, ਹੱਸ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਪੰਛੀ ਵੀ ਆਪਸ ’ਚ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ; ਉਦਾਸੀ, ਖੁਸ਼ੀ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕਰਦੇ ਹਨ; ਬੱਚੇ ਪਾਲਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਹਜ਼ਾਰ ਮੀਲਾਂ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸਹਾਇਤਾ ਆਪਣੀ ਸੂਝ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਜੰਤਰ ਤੋਂ ਸਭ ਜੀਵ-ਜੰਤੂ ਸਮੇਂ ਦੀ, ਮੌਸਮ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਪਸ਼ੂ ਪਿਆਰ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸਮਝਦੇ ਹਨ। ਮਨੁੱਖ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖ ਕੇ ਖੋਜਾਂ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੋਇਆ।
ਦਵਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਈਮੇਲ
ਪੁਲੀਸ ਦਾ ਵਿਹਾਰ
ਪਹਿਲੀ ਅਪਰੈਲ ਨੂੰ ਪੰਨਾ 2 ਅਤੇ ਮਾਲਵਾ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੰਨੇ ’ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲੀਸ ਦੀ ਮਲੋਟ ਕਾਂਡ ਤੇ ਅਪਾਹਜ ਭੱਠਾ ਮਜ਼ਦੂਰ ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਬਾਰੇ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹੀਆਂ। ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਜੰਗਲ ਰਾਜ ਹੈ। ਪੁਲੀਸ ਪਹਿਲੇ ਸਮਿਆਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਜਬਰ ਅਤੇ ਦਮਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਲੋਕਲ ਲੀਡਰਾਂ ਜਾਂ ਚਹੇਤਿਆਂ ਦੀ ਇੱਛਾ ਮੁਤਾਬਿਕ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਹੋਰ ਹੀ ਮਖੌਟਾ ਪਾ ਕੇ ਬੇਕਸੂਰਾਂ ਨੂੰ ਤੰਗ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਕੋਲ ਅਸਲੀਅਤ ਫਰੋਲਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
ਇੰਜ. ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ, ਬਠਿੰਡਾ
ਸ਼ਹੀਦ ਅਤੇ ਅਸੀਂ
31 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰੀਆ ਪੰਨੇ ਉੱਤੇ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦਾਊਂ ਦਾ ਲੇਖ ‘ਸ਼ਹੀਦ ਕੁੜੀ ਦਾ ਸਿਰੜ’ ਪੜ੍ਹਿਆ। ਇਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਯੋਧੇ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਬਣਦੇ ਹਨ ਪਰ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਭੁੱਲਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਟੀਵੀ ਦੇ ਅਦਾਕਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਯਾਦ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਅੱਜ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰੀਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਏ ਪੂਰਨਿਆਂ ’ਤੇ ਚੱਲੀਏ।
ਜਸਕੀਰਤ ਸਿੰਘ, ਮੰਡੀ ਗੋਬਿੰਦਗੜ੍ਹ (ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ)
ਬੰਦ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼
27 ਮਾਰਚ ਦਾ ਸੰਪਾਦਕੀ ‘ਭਾਰਤ ਬੰਦ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼’ ਸੰਯੁਕਤ ਕਿਸਾਨ ਮੋਰਚੇ ਵੱਲੋਂ ਭਾਰਤ ਬੰਦ ਦੇ ਸੱਦੇ ਉੱਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੇ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਇਕਮੁੱਠਤਾ ਦੀ ਤਸਦੀਕ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਜਗਤ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਲੋਕ ਮਾਰੂ ਨੀਤੀਆਂ ਲੋਕਾਂ ਅੰਦਰ ਵਧ ਰਹੀ ਬੇਚੈਨੀ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਹਨ। ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਹੁਣ ਕਿਸਾਨੀ ਮਸਲਿਆਂ ਹੱਲ ਕੱਢਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਯੋਗਰਾਜ ਭਾਗੀਬਾਂਦਰ (ਬਠਿੰਡਾ)
ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਸਕੂਲ
26 ਮਾਰਚ ਦੇ ਅੰਕ ਵਿਚ ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਢੁੱਡੀ ਦਾ ਲੇਖ ‘ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਤ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਨਤੀਜੇ’ ਲਿਆਉਣ ਦੇ ਅਸਲ ਅਰਥਾਂ ਨੂੰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਸੌ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਾਲਾ ਕੰਮ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅੱਠਵੀਂ ਤਕ ਕੋਈ ਬੱਚਾ ਫੇਲ੍ਹ ਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ’ਤੇ ਕਈ ਸਾਲ ਚੱਲਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਲੌਕਡਾਊਨ ਨੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿਚ ਹੋਰ ਗਿਰਾਵਟ ਲੈ ਆਂਦੀ। ਫਰਵਰੀ ਵਿਚ ਸਕੂਲ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਹੁਣ ਫਿਰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਸਕੂਲਾਂ ਬਾਰੇ ਸਰਕਾਰ ਢਾਹੂ ਵਿਚਾਰ ਕਿਉਂ ਰੱਖਦੀ ਹੈ? ਸਰਕਾਰ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਸਹੂਲਤਾਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਣ ਤੋਂ ਟਾਲੇ ਵੱਟ ਰਹੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਿੰ. ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ, ਫ਼ਾਜ਼ਿਲਕਾ